KOŁACZKOWO GM. WITKOWO. DZIEJE WSI I JEJ MIESZKAŃCÓW.

Wieś położona 2,5 km na północ od Witkowa i 18 km od Gniezna. W 2021 roku liczyła 282 mieszkańców. W latach 1998-2021 liczba mieszkańców wsi spadła o 19%. We wsi zabytkowy neogotycki dwór z lat 1870-1880 oraz budynek gorzelni z końca XIX wieku. Po II wojnie w miejscowości działał Kombinat Państwowych Gospodarstw Rolnych.

Zobacz artykuł:

Dzieje wsi:

1339 roku.

Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o Kołaczkowie.

1564 roku.

Kołaczkowo jest w posiadaniu czterech właścicieli. Najwięcej posiada mający 4 łany ziemi kmiecej Noskowski. Po jednym łanie posiadają Chłondowski, Wierzchowski i Wyganowski. Chłondowski jest też właścicielem karczmy.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

(Według części historyków można przyjąć, że do uprawy łana ziemi, czyli w przybliżeniu 17 ha potrzeba było 11 osób, dorosłych i dzieci. Mogła być to rodzina kmiecia z parobkiem i jego rodziną lub dwóch kmieci, z których każdy gospodarzył na połowie łana ziemi. Natomiast zagrodnicy posiadali najczęściej tylko zagrodę i ewentualnie do 1/4 łana ziemi, komornicy nie posiadali domu i mieszkali w wynajętych izbach. W zamian za możliwość uprawy ziemi kmiecie i zagrodnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w folwarku pana wsi, i inych świadczeń na jego rzecz. Wymiar pańszczyzny uzależniony był od ilości uprawianej ziemi, cała ziemia we wsi, w tym też ta uprawiana przez kmieci i niekiedy zagrodników, stanowiła własność pana wsi. Znajdujące się na wsiach karczmy, wiatraki i młyny w olbrzymiej większości stanowiły własność właściciela wsi lub co było bardzo częste, tylko jej części, w tym przypadku wynajmowane były użytkownikom, na co roku odnawianą dzierżawę).

1588 roku.

Wieś jest w posiadaniu trzech właścicieli. Śladowski posiada 4,5 łana ziemi kmiecej. Ćwierdziński ma 1 łan ziemi oraz 1 zagrodnika bez ziemi. Wyganowski – 1łan ziemi. Brak w wykazie wspomnianej w poprzednim wpisie karczmy.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

1624 roku.

Majątek Kołaczkowski w posiadaniu Stanisława Radeckiego herbu Godzięba, kanonika gnieźnieńskiego, płockiego i poznańskiego.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1773 roku.

Dobra Kołaczkowskie kupuje ich dotychczasowy dzierżawca Walenty Żukowski.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1788 roku.

Właścicielami Kołaczkowa są Brygida Dembińska i Bonawentura Dydyński.

Pocz. XIX wieku.

Dobra Kołaczkowskie w posiadaniu rodziny Wołłowiczów.

Kołaczkowo i okolice na mapie z 1839 roku.

1839 roku

Wieś w posiadaniu Władysława Bereza.

1840 roku

Wieś kupuje Marceli Pomiński.

1846 roku.

Wieś liczy 9 domów i 124 mieszkańców. Jest w posiadaniu Ponińskiego.

• J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok.

1846 roku.

Dominium (Folwark) w Kołaczkowie staje się własnością barona Aleksandra Graeve syna Karola i Joanny z Jeziorkowskich, właściciela majątku w Borku pod Krobią.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1884 roku

Obszar dóbr Kołaczkowskich wynosi 688 ha, głównym kierunkiem produkcji jest hodowla bydła rasy oldenburskiej.

1890 roku.

Majątek w Kołaczkowie własnością Macieja Prądzyńskiego.

Gorzelnia z 1892 roku

1909 roku

Majątek Kołaczkowo wraz z folwarkiem Wierzchowiska liczą 689 ha i dają 3592 marki dochodu gruntowego, właścicielem jest Nepomucen Mukułowski. Pocztę miejscowość posiada w Witkowie.

• Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzględnieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca. 1909 rok.

1918 roku.

Właściciel majątku w Kołaczkowie Nepomucen Mukołowski, w 1918 roku zostaje pierwszym polskim starostą w Witkowie.

1931 roku.

Właścicielem majątku staje się Teodor Mukołowski.

Kołaczkowo przed II wojną światową

1930 roku.

We wsi mieszka 296 mieszkańców. Właścicielem ziemskim i gorzelni jest Nepomucen Mukułowski.

• Księga adresowa Polski 1930 r.

Cmentarzyska:

Z 1942 roku pochodzi wzmianka o znalezieniu na terenie majątku w Kołaczkowie 4 urn. Natomiast jeszcze z 1938 roku mamy wzmiankę o znalezieniu ”rozpłaszczonej urny” podczas kopania piaski na terenie miejscowości. Na terenie wsi na łakach czy też przy łąkach w tymże 1938 roku znaleziono też 2 toporki kultury łużyckiej i jeden neolityczny.

Legenda:

• Odległość podana jest od rynku w Gnieźnie do centrum opisywanej miejscowości.
• Dane statystyczne miejscowości pochodzą ze strony internetowej: Polska w liczbach.