CHWAŁKOWICE GM. STRZAŁKOWO. DZIEJE WSI I JEJ MIESZKAŃCÓW.

Wieś położona ok. 1,5 km na północ od drogi krajowej Nr 92 i ok.12 km od Słupcy. W 2021 roku mieszkało tam 116 osób. W latach 1998-2021 liczba mieszkańców zmalała o 20,5%.

Dwór

Dwór wybudowany w 1861 roku przez miejscowego dziedzica Pawła Chrzanowskiego. Na bocznej ścianie data 1867 trudno obecnie ustalić co oznacza. Od północnej strony neogotycka przybudówka prawdopodobnie z pocz. XX wieku.

Zwiedzanie: Dwór dostępny z zewnątrz.

Opis wydarzeń mających miejsce w opisanym dworze i na terenie dzisiejszego parku.

Dzieje wsi:

Osadnictwo na terenie wsi:

Dwa stanowiska archeologiczne na południe i na północ od centrum wsi z epoki kamiennej określone jako ślady osadnicze. Pozostałe stanowiska ze średniowiecza. Na polach w pobliżu wsi stanowiska z epoki brązu (2200 – 700 r. p.n.e.) i żelaza od ok. 750 p.n.e. do 650-800 roku naszej ery).

• Narodowy Instytut Dziedzictwa, strona internetowa: zabytek.pl

Nazwa miejscowości poprzez wieki:

Fałkowice, Chwalikowicze.

1269 roku.

Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o wsi.

Było to w czasach rozbicia dzielnicowego a Wielkopolską władał w tym czasie książę Bolesław Pobożny.

1578 roku

W tym czasie właścicielem wsi był Marcin Chwalikowski. Był tam jeden łan ziemi kmiecej, mieszkało 3 zagrodników bez ziemi i 1 komornik.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

(Według części historyków można przyjąć, że do uprawy łana ziemi, czyli w przybliżeniu 17 ha potrzeba było 11 osób, dorosłych i dzieci. Mogła być to rodzina kmiecia z parobkiem i jego rodziną lub dwóch kmieci, z których każdy gospodarzył na połowie łana ziemi. Natomiast zagrodnicy posiadali najczęściej tylko zagrodę i ewentualnie do 1/4 łana ziemi, komornicy nie posiadali domu i mieszkali w wynajętych izbach. W zamian za możliwość uprawy ziemi kmiecie i zagrodnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w folwarku pana wsi, i inych świadczeń na jego rzecz. Wymiar pańszczyzny uzależniony był od ilości uprawianej ziemi, cała ziemia we wsi, w tym też ta uprawiana przez kmieci i niekiedy zagrodników, stanowiła własność pana wsi. Znajdujące się na wsiach karczmy, wiatraki i młyny w olbrzymiej większości stanowiły własność właściciela wsi lub co było bardzo częste, tylko jej części, w tym przypadku wynajmowane były użytkownikom, na co roku odnawianą dzierżawę).

1671 roku.

Jan Skrzetuski dziedzic części swoich w Chwałkowicach, połowę części swoich w tejże wsi Chwałkowice w powiecie pyzderskim, połowę ogrodu i dworu oraz połowę wszystkich inwentarzy martwych i żywych, Prokopowi Skrzetuskiemu synowi swojemu za sumę 1000 zł. polskich sprzedał i na zawsze zrezygnował. Drugą zaś połowę zatrzymał dla innych synów swoich, której podział nastąpi po jego śmierci, między braćmi tegoż Prokopa.

• Teki Dworzaczka — Regesty

Chwałkowice na mapie z 1803 roku.

1846 roku.

Właścicielem wsi jest p. Bronisz. Wieś ma 18 domów i 133 mieszkańców.

• J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok.

1880 roku.

Wieś składa się z dwóch części. Wieś Chwałkowice ma 5 domów 52 mieszkańców, wszyscy katolicy w tym 19 analfabetów. Chwałkowice dominium (część dworska) ma 1027 mórg ziemi, 5 domów i 110 mieszkańców wszyscy katolicy w tej liczbie 48 analfabetów.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom I. Rok wyd.1880.

Chwałkowice na mapie z 1893 roku.

1898 roku.

Powstają istniejące do dziś sześcioraki dla pracowników folwarku. W tym czasie właścicielami majątku Chwałkowice są Tadeusz Prądzyński i jego żona Kazimiera z Dobroczyńskich.

• strona internetowa: zabytek.pl

1909 roku

Majątek liczy 262 ha, dochód gruntowy wynosi 3617 marek, właścicielem jest Zygmunt Mikulski. Poczta dla miejscowości znajduje się w Wólce.

• Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzględnieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca. 1909 rok.

Fotografia z ok. 1910 roku

1928 rok.

Wieś liczy 223 mieszkańców. Właścicielem 262 ha majątku ziemskiego jest Mikulski Zygmunt.

• Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa 1928 rok.

Legenda:

• Odległość podana jest od rynku w Słupcy do centrum opisywanej miejscowości.
• Dane statystyczne miejscowości pochodzą ze strony internetowej: Polska w liczbach.