KORNATY GM. STRZAŁKOWO. DZIEJE WSI I JEJ MIESZKAŃCÓW.

Wieś przy szosie z Mielżyna do Strzałkowa, 8 km od powiatowej Słupcy odległa. W 2021 roku liczyła 321 mieszkańców, w latach 1998-2021 liczna mieszkańców wzrosła o 9,9%.

Dzieje Wsi:

1397 roku.

Niepewna pierwsza wzmianka o wsi Kownaty (obecne Kornaty).

W roku 1397 królowa Jadwiga zezwoliła Klasztorowi w Lądzie na nową lokację leżących pustkami Kownat. Jednak już w XIX wieku pojawiły się wątpliwości czy wzmianka ta dotyczy naszych Kornat, czy też osady o tej nazwie położonej w pobliżu Wrześni, w późniejszych latach zanikłej.

• Callier Edmund – Szkice geograficzno-historyczne.

1405 roku.

Pierwsza pewna wzmianka o wsi Kornaty.

Było to w czasach panowania Króla Władysława II Jagiełły.

1565 roku.

Wieś własnością klasztoru w Lądzie. Zwą ją w tym czasie Kownatami. Mamy tam 6 łanów ziemi, w tym 2 łany sołtysie i 4 łany określone w księgach podatkowych jako inne, ale niewątpliwie też uprawiane i zamieszkałe, mieszka tam też 2 zagrodników oraz działa karczma.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

1591 roku.

Stanisław Przyjemski jest w posiadaniu 3 łanów ziemi kmiecej, którą najprawdopodobniej dzierżawi od klasztoru w Lądzie. Maciej Węgierski ma 1 łan ziemi kmiecej, ziemia ta we wcześniejszych latach określana była jako sołtysia. Nie ma już wymienionej w roku 1565 karczmy.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

(Według części historyków można przyjąć, że do uprawy łana ziemi, czyli w przybliżeniu 17 ha potrzeba było 11 osób, dorosłych i dzieci. Mogła być to rodzina kmiecia z parobkiem i jego rodziną lub dwóch kmieci, z których każdy gospodarzył na połowie łana ziemi. Natomiast zagrodnicy posiadali najczęściej tylko zagrodę i ewentualnie do 1/4 łana ziemi, komornicy nie posiadali domu i mieszkali w wynajętych izbach. W zamian za możliwość uprawy ziemi kmiecie i zagrodnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w folwarku pana wsi, i inych świadczeń na jego rzecz. Wymiar pańszczyzny uzależniony był od ilości uprawianej ziemi, cała ziemia we wsi, w tym też ta uprawiana przez kmieci i niekiedy zagrodników, stanowiła własność pana wsi. Znajdujące się na wsiach karczmy, wiatraki i młyny w olbrzymiej większości stanowiły własność właściciela wsi lub co było bardzo częste, tylko jej części, w tym przypadku wynajmowane były użytkownikom, na co roku odnawianą dzierżawę).

Kornaty na mapie z 1803 roku.

1846 roku.

Właścicielem wsi jest Schlotheim, jest tam 20 domów zamieszkałych przez 206 osób.

• J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok.

1883 roku.

Kornaty wieś ma 11 domów i 156 mieszkańców w tym 3 ewangelików i 153 katolików, 50 osób jest analfabetami. Kornaty dominium (folwark) na 1056 mórg rozległe ma 7 domów i 105 mieszkańców, wszyscy są katolikami a wśród nich 33 osób jest analfabetami. Właścicielem tego folwarku jest Tadeusz Kompfa. Mamy też Kornaty Leśnictwo z 4 domami i 39 mieszkańcami a wśród nich 7 ewangelików pozostali to katolicy, 14 jest analfabetami.

•  Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IV. 1883 rok.

1884 roku.

Właścicielem majątku w Kornatach jest August Hempel. Majątek ma 115,47 ha i specjalizuje się w hodowli bydła.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa. Strona internetowa — zabytek.pl

Kornaty na mapie z 1928 roku

Początek XX wieku.

Właścicielem majątku w Kornatach jest Karl Treppmacher.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa. Strona internetowa — zabytek.pl

1928 roku.

Wieś liczy 313 mieszkańców. We wsi działają:

• Wyszynk trunków (Karczma) – Sławiński W.
• Wiatraki – Schmidt W. i Wegner F.
• Stolarz – Miller W.
• Murarz — Gabriel F.
• Właściciel ziemski – Piachnow Paweł (97 ha).

Na podstawie: Księga adresowa Polski 1928 rok.

Przed II wojną światową

Majątek w Kornatach od Niemca Piachnow kupują Szczerbińscy.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa. Strona internetowa — zabytek.pl

Wiatraki:

Jeszcze w połowie lat 60 XX wieku istniały dwa w Kornatach. Pierwszy z pocz. XIX wieku stał przy drodze Ostrowo Kościelne-Strzałkowo i był własnością p. Franciszka Rachelskiego. Drugi był położony na wschód od zabudowań wsi, prawdopodobnie też pochodził z pocz. XIX wieku. Był własnością Skarbu Państwa jako mienie poniemieckie. Obecnie żaden z nich nie istnieje.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa. Strona internetowa — zabytek.pl

Cmentarz:

Położony około 800 metrów na zachód od przebiegającej przez wieś szosy Ostrowo Kościelne-Strzałkowo ewangelicki cmentarz założony prawdopodobnie w 1 poł. XIX wieku. Na cmentarzu wyróżnia się grobowiec niemieckiej rodziny Piachnow.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa. Strona internetowa — zabytek.pl

Legenda:

• Odległość podana jest od rynku w Słupcy do centrum opisywanej miejscowości.
• Dane statystyczne miejscowości pochodzą ze strony internetowej: Polska w liczbach.